Metody szkolenia pracowników: przegląd nowoczesnych technik

W ciągu ostatnich 20 lat technologia zmieniła miejsce pracy, czyniąc pracowników bardziej mobilnymi i zdigitalizowanymi niż kiedykolwiek wcześniej. Jednak przy większej liczbie sposobów prowadzenia szkoleń określenie, które nowoczesne metody szkolenia pracowników będą najlepsze może stanowić wyzwanie. 

Czy kurs wideo może pokonać szkolenie w miejscu pracy? Czy można zastąpić instruktora komputerem? Czy warsztaty na żywo są naprawdę skuteczne, czy są tylko wymówką dla pracowników do dobrej zabawy w godzinach pracy? To ważne pytania, ale zanim zaczniesz rozważać wady i zalety metod przekazywania wiedzy pracownikom musisz zdecydować o jednej ważnej rzeczy. Są nią metody szkoleń, które zastosujesz w swoim miejscu pracy.

Metody szkoleniowe – 3 rodzaje

Wszystkie programy szkoleniowe (niezależnie od wykorzystywanej metody) można podzielić na trzy kategorie w zależności od podejścia do procesu nauczania: 

• Nauczanie synchronicznie
• Nauczanie asynchroniczne
• Nauczanie mieszane

Nauczanie synchronicznie

Nauczanie synchroniczne ma miejsce, gdy instruktor wchodzi w interakcję z grupą uczniów w czasie rzeczywistym, są to metody szkolenia grupowego. Nie ma znaczenia, czy grupa znajduje się w tradycyjnej klasie, czy w Internecie. Najważniejsze jest to, że szkolenie jest przeprowadzane jednocześnie dla wszystkich. W nauczaniu synchronicznym stosowane są aktywne metody szkolenia.

Najczęstsze formy szkolenia synchronicznego, to:

• Szkolenie lub coaching pracowników w miejscu pracy.
• Tradycyjne szkolenie w klasie.
• Warsztaty.
• Seminaria internetowe na żywo.

Nauczanie asynchroniczne

Nauczanie asynchroniczne często jest nazywane uczeniem się we własnym tempie. Większość treści e-learningowych jest asynchroniczna, tak jak filmy treningowe. Podobnie jak w przypadku filmów, nie ma komunikacji w czasie rzeczywistym między uczniem a instruktorem. W niektórych przypadkach w ogóle nie ma żadnej interakcji. 

Najczęstszymi formatami asynchronicznymi są:

• Programy komputerowe lub internetowe do e-learningu
• Filmy szkoleniowe
• Podcasty
• Kursy e-mailowe
• Wiki i blogi
• Drukowane zeszyty ćwiczeń

Wszystko to może, ale nie musi, obejmować ocenę i pomocnika, który udziela wskazówek, odpowiada na pytania i zbiera opinie.

Nauczanie mieszane

Te dwie metody — nauczanie synchroniczne i asynchroniczne — można połączyć, aby otrzymać to, co najlepsze z obu światów. Spójrzmy na program „One Learning a Day” firmy Danone. Obejmuje on e-kursy zaliczane własnym tempie na wirtualnej platformie, warsztaty na żywo i sesje networkingowe oraz tzw. coaching on-the-job.

Wspólne metody rozwoju i szkolenia pracowników

Sposób, w jaki firmy dostarczają pracownikom szkolenie ma kluczowe znaczenie dla efektywnej nauki w miejscu pracy. Poniżej znajdują się opisy najpopularniejszych metod i sytuacji, w których każda z nich sprawdza się najlepiej. 

Szkolenie na żywo w klasie

Według raportu ATD State of the Industry z 2018 r., 54% szkoleń w 2017 r. zostało zrealizowanych podczas bezpośrednich sesji prowadzonych przez instruktorów. Patrząc na szybki rozwój technologii mobilnych, wirtualnej rzeczywistości i sztucznej inteligencji, może zaskoczyć fakt, że ponad połowa szkoleń nadal odbywa się stacjonarnie. Ta metoda ma jednak wiele zalet dla pracowników i organizacji, których technologia nie jest w stanie na razie przebić.

Szkolenie bezpośrednie pozwala na przekazywanie pracownikom praktycznych doświadczeń i szerzenie kultury firmy. Ponadto sprawia, że komunikacja odbywa się w czasie rzeczywistym i umożliwia przepływ informacji w dwie strony. 

Najlepiej sprawdza się: 

• Przy organizacji szkolenia, które jest dopasowane do specyficznych potrzeb każdej grupy.
• Jako sposób na budowanie silniejszych relacji w pracy i poprawianie komunikacji w grupie.
• Dostarczaniu natychmiastowych informacji zwrotnych.

Dla każdej firmy głównym problemem szkoleń stacjonarnych jest brak skalowalności. Obejmuje to kilka aspektów: 

• Skuteczność tej metody podczas szkolenia i doskonalenia zawodowego zależy bezpośrednio od profesjonalizmu i osobowości instruktora.
• Zależy to również od rozmiaru klasy — im mniejsza, tym lepiej. Może to więc stanowić problem, jeśli w Twojej organizacji są setki pracowników.
• Trudno jest zapewnić pracownikom unikalne doświadczenia edukacyjne, ponieważ tempo pracy grupy zależne jest od tempa większości. Czasami niemożliwe jest zapewnienie najszybszym i najwolniejszym uczniom indywidualnych ścieżek kształcenia.
• Zorganizowanie szkolenia stacjonarnego stanowi zwykle duży wydatek dla firmy – zwłaszcza, jeśli odbywa się w innej lokalizacji. Ponadto wymaga starannej organizacji, aby wszyscy pracownicy mogli wziąć w nim udział.

Webinarium

Webinarium to młodszy brat szkolenia stacjonarnego, ponieważ są to te same wykłady, prezentacje lub warsztaty, jednak prowadzone tylko w Internecie. Webinaria nie wymagają fizycznej obecności wszystkich uczestników szkolenia w jednym miejscu. Jest to metoda, dzięki której firmy mogą wygodnie i opłacalnie dotrzeć do każdego pracownika.

Podczas webinarium mówcy mogą korzystać z kamery internetowej, prezentować slajdy lub udostępniać swoje ekrany. Z kolei uczący się mają ograniczone możliwości interakcji. Często mogą używać tylko czatu do wysyłania swoich pytań i komentarzy, ale to od mówcy zależy, jak będzie nimi zarządzać.

Kursy e-learningowe

W e-learningu, doskonalenie pracowników może przybierać różne formy, od prezentacji PowerPoint po grę z VR i złożonymi interakcjami. Ogólnie rzecz biorąc, szkolenie poprzez e-learning często odbywa się po warsztatach na żywo. Na ekranie pojawiają się treści tekstowe i wizualne, którym może towarzyszyć nagranie głosu instruktora. Treści mogą również obejmować wykłady wideo, symulacje, quizy interaktywne i dodatkowe materiały do dalszej lektury.

Najnowsze trendy oferują również naukę mobilną poza stanowiskiem pracy, która obejmuje wyżej wymienione aktywności, ale przystosowane do smartfonów i tabletów. 

Działa najlepiej w przypadku prawie każdego szkolenia, które nie wymaga natychmiastowej informacji zwrotnej ani współpracy na żywo między uczniami. Może zawierać:

• Szkolenia produktowe dla pracowników
• Szkolenie w zakresie zgodności
• Szkolenie z oprogramowania wykorzystywanego w pracy
• Onboarding pracowników

Właściwie zaprojektowany e-learning eliminuje niepotrzebne pogawędki i inne rzeczy, która marnują czas pracowników, a które są nieuniknione podczas zajęć stacjonarnych.

Może to być również jedno z najlepszych rozwiązań, jeśli agencja zatrudnia wielu pracowników. W końcu e-learning eliminuje wydatki na podróże i noclegi dla pracowników firmy. Dzięki temu jest opłacalny i możesz mieć pewność, że nawet największy zespół zorganizuje niezbędne szkolenie w określonym terminie.

Ponadto e-learning można łatwo łączyć z innymi metodami wspomagającymi dodatkowe szkolenia i rozwój pracowników. Doskonale sprawdza się też w modelu odwróconej klasy (nauka online, aplikacja offline).

Głównym problemem szkoleń e-learningowych jest to, że nie sprawdzają się dobrze w budowaniu zespołu i nie motywują do interakcji społecznych. Ponadto rozwój wysokiej jakości treści e-learningowych może wymagać od firmy znacznych nakładów czasu, pieniędzy, pracy i umiejętności.

Na szczęście istnieją łatwe w użyciu narzędzia autorskie, takie jak iSpring Suite, które ułatwiają rozpoczęcie pracy.

Darmowy 14-dniowy okres próbny →

Koła naukowe

Koła naukowe to nieformalny i tani sposób na wspólną naukę. Do prowadzenia takiego szkolenia można wykorzystać wirtualne sale lub można je prowadzić osobiście (np. w sali konferencyjnej w miejscu pracy). Jednak najłatwiejszą i najpopularniejszą metodą są specjalne, często prywatne grupy czatowe w komunikatorach.

Kształcenie tego rodzaju sprawdza się najlepiej, gdy zapewnia dodatkowe doświadczenie edukacyjne, zaangażowanie i komunikację. Kół naukowych nie można oczywiście uznać za samodzielne metody realizacji szkolenia dla pracowników. Jest to jednak dobry sposób na zwiększenie wartości programów e-learningowych zaliczanych we własnym tempie. Pracownicy mogą omawiać poznawane treści, pomagać sobie i dzielić się pomysłami na to, jak zastosować przyswajane informacje w pracy.

Szkolenia na stanowisku pracy

Kurs szkoleniowy dla pracowników nie zawsze musi przybierać postać typowych szkoleń. Szkolenia na stanowisku pracy są dobrym przykładem nauki przez działanie. Podczas szkolenia w miejscu pracy zwykle nie ma formalnego instruktora, ponieważ doświadczeni pracownicy są przydzielani do pomocy nowicjuszom. Czasami nazywa się to modelem mistrz-uczeń.

Szkolenie nowych pracowników odbywa się poprzez prowadzenie ich przez coraz trudniejsze zadania, aż będą gotowi do samodzielnej pracy.

Wybór metody szkolenia

Planując program szkolenia w pracy ważnym aspektem jest jego realizacja, którą należy traktować jako jeden z ostatnich kroków. Po przeanalizowaniu potrzeb i celów treningowych, dokładnym poznaniu grupy docelowej, powinieneś mieć dobre zrozumienie tego, jak szkolenie dotrze do mas.

Ograniczony budżet i czas prawdopodobnie uniemożliwiają organizacji skorzystanie z drogich opcji, takich jak symulacje VR. Elastyczne godziny pracy lub zdalny charakter niektórych prac wydają się być dobrym powodem dla e-learningu. Z kolei potrzeba nauczania praktycznych rzemiosł sugeruje, że szkolenie w miejscu pracy jest niezbędne.

Oto lista kluczowych pytań, które pomogą Ci w wybraniu metody:

• Jakie są cele szkoleniowe programu? (Cel „nauczenie się sztuki wystąpień publicznych” na pewno będzie wymagał sesji na żywo. Tymczasem do „opanowania programu Excel” wystarczy kurs e-learningowy.)
• Czego musisz nauczyć? (Czy wymaga to dyskusji? Informacji zwrotnych w czasie rzeczywistym? Ćwiczeń praktycznych?)
• Kim są Twoi uczniowie? (Czy znajdują się w tym samym biurze? Czy mogą uczestniczyć w wydarzeniach na żywo? Ile zajmie im znalezienie czasu na szkolenie w swoim harmonogramie?)
• Ilu masz uczniów? (Jaki jest koszt na uczestnika w przypadku różnych metod kształcenia?)
• Jaki jest Twój budżet?
• Jakie masz zasoby do rozwoju? (Czy przygotowujesz szkolenie we własnym zakresie, czy jest to zlecenie dla zewnętrznej firmy? Jeśli robisz to samodzielnie, jaką wiedzę posiada Twoja kadra szkoleniowa?)
• Ile masz czasu na tworzenie treści? (Czy jest to realistyczny plan z budżetem i zasobami, które posiadasz?)
• Do kiedy musisz przeprowadzić doskonalenie kadr? (Jeżeli odpowiedź brzmi “do jutra”, nie masz czasu na stworzenie kursu wideo o wysokiej wartości produkcyjnej. Nawet, jeśli w tym przypadku byłoby to optymalne rozwiązanie dla firmy.)

Podsumowując

Pracownicy są różni, firmy są różne, a więc metody i techniki szkolenia także są różne. Nic dziwnego, że są różne sposoby na dotarcie do pracowników. Wybór odpowiedniej metody jest trudny, dlatego nie może być samodzielnym zadaniem traktowanym w oderwaniu od całego procesu tworzenia programów szkoleniowych.

Żadna z opisanych powyżej metod nie może być już na zawsze złotym środkiem, nawet jeśli sprawdziła się w przeszłości. Najlepsi projektanci instruktażowi mają wszystkie te metody szkoleniowe, a nawet więcej w swoim zestawie narzędzi. Zawsze też zastanawiają się, czy jest jakaś nowa metoda, która mogłaby lepiej zadziałać w danej sytuacji. Skoro przeczytałeś ten artykuł, prawdopodobnie jesteś jednym z nich.

Które metody szkolenia pracowników sprawdzają się w Twojej pracy? Podziel się swoimi doświadczeniami w komentarzach!

Wypróbuj łatwe w użyciu narzędzie autorskie iSpring Suite do tworzenia kursów, aby Twoje szkolenia były skuteczniejsze. Wypróbuj 14-dniowy darmowy okres próbny, aby zobaczyć, jak to narzędzie odpowiada potrzebom Twojego projektu.